Kayıp zamanlar yaşanmış gitmiş zamanlardır. Bu zamanları yeniden yaşamak istesek bile mümkün değil. Geçen her günle gelecekten bir zaman dilimi daha kaybolmaktadır. Onları ancak eski günler ne güzeldi diyerek anıyoruz. Zaman tünelinde kaybolup gitmiş anılarımız vardır. Genellikle de geçen günlere hep özlem duyarız, özlemle anarız.
Göz Göre Göre yıllar akıp gidiyor. Bir yılı daha bitiriyoruz. Yalova’nın bir yılı daha kayıp zamanlar listesine ekleniyor. 2025 yılının siz değerli dostlara ve tüm ülkemize huzur, mutluluk getirmesini diliyorum.
Kayıp zamanları unutulmuş zamanlar olarak ele almamak gerekir. Onlar bizim veya kentlerin belleğinde hep yaşar. Kaybolan yıllarda yaşananlardan faydalanacağımız o kadar kıymetli dersler var ki.
Yakında başlayacak yazı dizisinde Yalova'nın kayıp zamanlarını hatırlatarak belleklerimizde bir yolculuk yapacağız.
Bir de kaybedilen, başka bir ifadeyle boşa harcanan zamanlar var. Yazı dizisinde kaybedilen zamanlar konusuna pek girmeyeceğim. Yalova’nın geçmişi boşa harcadığı zamanlarda oldu. O günün şartlarında, yaşanan olayları hatırlayıp değerlendirmek yerinde olur. Fazla ayrıntıya girersek bu yazı dizisi kolay kolay bitmez.
Yalova’nın kaybedilen yıllar konusunda deprem gibi şanssızlıklar veya büyük olaylar yaşadığını hatırlamakta fayda var. En etkili sorunun ise aşırı nüfus artışıyla karşı karşıya kalındığını göz ardı edemeyiz. Yalova’nın geleceği için yapılan planlar kentin aşırı nüfus artışı almasıyla adeta uygulanamaz hale geldiği ortadadır. Planlarda yapılan düzeltmeler bir işe yaramadı. Rant peşinde koşanların etkilerini de hesaba katmak gerekir.
Ancak yıllardır bir türlü karar veremediğimiz bir “İSKELE MEYDANI” düzenlemesi var ki asırlardır bir türlü halledemedik. Yalova’nın kaybolan yıllarında defalarca şekil değiştirdi. Her değiştirmede eskiye ait izler hep yok oldu. Sadece Atatürk Anıtı’nın yeni 4 defa değiştirildi. Sabit kalan sadece eski hükümet binası oldu. Bugünlerde “Kent Müzesi” görevini yerine getiriyor. Onu da yıktık aslında. Yıllar sonra orijinal fotoğraflarına bakarak yeniden yaptık.
Yalova Kenti geçen zaman sürecinde birçok plan yaptı. Ancak hiçbir planı sonuna kadar uyguladı diyemeyiz. Kent olarak biz neyiz. Önümüze bir hedef koyduk mu?
Turizm kenti oldu, çiçek kenti oldu, elma kenti oldu, deniz kenti oldu, kaplıca kenti oldu, tarih kenti oldu. Bir ara içinde silikon vadisinin olduğu bilişim kenti bile oldu.
Sugören’de dokunan ipek halılar Yalova’nın bir markasıydı. Akköy’ün bamyası, bezelyesine ne oldu. Üreten aile sayısı bir elin parmakları kadar ancak var.
Ankara, İstanbul pazarlarında pazarcılar elma satarken YALOVA ELMASI diye bağırarak satardı. Yalova elması şimdi nerede? Elmalık Köyünde bir bahçe, Dereköy ve Çukurköy’de üç beş bahçe kaldı. Elma bahçeleri birden bire zaman tünelinde kaybolup gitti.
Yalova’yı Türkiye’nin yazlık başkenti yapan büyük kurtarıcımız Mustafa Kemal Atatürk, ülkenin geleceğini planladığı gibi Yalova’nın geleceğini de kurgulamıştı. “Yalova geleceğin su şehri olacak” demişti. Baltacı ve Millet çiftlikleriyle yurdumuz üreticilerine örnek iki tane üretim üssü kurmuştu. Bugün İstanbul, Kocaeli ve Bursa gibi üç büyük kentin ortasında, yaşayan nüfusun kalabalıklığı göz önüne aldığımızda üretimin ne kadar önemli olduğunu görüyoruz. Termal’de canlandırdığı kaplıca turizmi dünyada örnek gösteriliyordu.
Yalova'da yöneticiler ve kent halkı o kadar kararsız davrandı ki sorma gitsin. Kaybettiğimiz bunca zamandan sonra hala yolumuzu tam olarak çizdik diyemiyoruz.
Kısaca sıralarsak bakınız Yalova’nın kaybolan zamanlarında neler var neler;
-Turizm zamanı (Kaplıca turizmi zamanı, ev pansiyonları zamanı, Arap turistler zamanı, yazlık turistler zamanı)
-Çiçek zamanı,
-Elma zamanı,
-Almancı işçiler zamanı,
-Baltacı Çiftliği zamanı,
-Millet Çiftliği zamanı,
-Tütün zamanı,
-Amerikan üssü zamanı,
-Marmara depremi zamanı (Depremde sanayi kuruluşunun akrilotinril tanklarında meydana gelen çatlak nedeniyle Taşköprü ve Çiftlikköy, halkın can güvenliği için emniyet güçleri tarafından boşaltılmadı mı?)
-Kongre zamanı (Türkiye ilk defa bir kent kongresi düzenledi. Bir yıldan fazla çalışıldı. Anketler yaptık, komisyon çalışmalarıyla kentimizin geleceğini planladık. Sonunda hepsi kaybolan yıllarda kaldı.)
-Bayramlar, kutlamalar, düğünler zamanı ( Bayramlarımızı ne güzel kutlardık. Yalova Cumhuriyet meydanı dolar taşardı. Unutulmaz düğünler yaşardık.)
-Defalarca yenilenen kent planları zamanı,
-Bilişim Kenti Yalova, Dünya Sağlıklı Kentler Birliği üyesi Yalova, Üniversiteler Kenti Yalova projeleri de kaybolan yıllarla birlikte kayboldu gitti.
-Kaybolan yıllarda görev yapan Kaymakam, vali ve belediye başkanlarımızı da kısaca hatırlayacağız.
Fazla da karamsar olmayalım. Devam edenlerde var. Şenköy’ün kızılcığı, Sermayecik köyünün çileği, Altınova’nın kivisi ve son yıllarda büyük talep gören aronya yetiştiriciliği. Eğitimci Sinan Bozoğlu’ nun Kirazlı ve Sugören köyünde tesis ettiği üzüm bağları iyi bir örnek teşkil ediyor ve büyük ilgi görüyor.
Yalova’nın kaybolan zamanlarında o kadar çok konu var ki.
Önümüzdeki haftadan başlayarak kaybettiğimiz zamanlara yolculuk yaparak geride neler bıraktığımızı incelemeye, belleklerimizi canlandırmaya var mısınız?
Hangi zamanlarda hangi hataları yaptığımızı uzmanlara danışarak, o günlerin canlı tanıklarıyla konuşarak hatırlayacağız.
Yazı dizisiyle kaybolan yıllarda yaşananlara karşı özlemlerimizi gidereceğiz. Belki yapılan yanlışları hatırlayarak bir daha yapmayacağız.
Yeri geldiğinde belgelere ve günümüze ulaşan fotoğraflara bakarak anılar arasında, yaşanmışlıklar arasında uzun bir yolculuğa çıkıyoruz.
Bundan sonraki yazılarımızda konuları birer birer detaylarıyla yazacağız. İkinci yazımız haftaya “ 15 Temmuz Demokrasi ve Cumhuriyet Meydanın’da değişik zamanlarda yapılan düzenlemeler ve değiştirilen Atatürk anıtları” konusu var.
