GÜNAYDIN Değerli Okurlar, Bapheus Muharebesi’nden bir sene önce, 1301’de, 100 kadar atlı, Hersek’ten gelip Boyalıca üzerinden İznik’e giden yol üzerinde bulunan ve o zaman Mouzalon’un komutasında bulunan ve günümüzde kimi tarih yazıcılarının Çobankale ya da Koyunhisar diye tanımladığı kaleye bir cebrî keşif hareketinde bulunurlar.

Sayın İnalcık, “Osman Gazi’nin İznik Kuşatması ve Bafeus Muharebesi” adını verdiği makalesinde, bu olayı şöyle anlatır:

“Pahimeres bize Osman’ın atlılarının Bafeus Muharebesi’nden önce Telemaya’daki Mouzalon’a nasıl saldırdıklarını anlatır. Başarısı onu dağ geçitlerini aşmaya ve ‘Halizones’e akın yapmaya teşvik edecektir.”

“Halizones”, kıyı ovasına yani Yalakovası’ na verilen addır.

"Telemaya" denilen yer Çobankale denilen yer olmalıdır. Zira Muzalon 1301 yılında bu kalede bulunuyordu.

Bu durumda, Çobankale ile Bapheus aynı yer değildir.

Aynı makalede, “tarihçi Arnakis, bunun Bapheus Muharebesi’nden bir yıl önce olduğuna inanır ki, bu mantıklıdır” sözünden de anlaşıldığı gibi, 27 Temmuz 1302 günü yapılan Bapheus Muharebesi’nin Çobankale ile bir ilgisi yoktur.

Sayın İnalcık, makalesinde, Bapheus Muharebesi’nin yerini, “ İzmit Körfezi’nin güney kıyılarındaki kıyı ovasıyla, İznik’ten gelen kara yolunun kıyı ovasına birleştiği bir nokta” olarak belirler.

Bu da, günümüzdeki Altınova İlçe merkezi ile deniz arasındaki bölgeye denk gelmektedir. Muharebe, kaynaklara göre Hersek’te iskele civarında başlamış, ovada ve günümüzdeki İzmit- Yalova karayolu üzerinde devam etmiştir.

Burada da, muharebenin yapıldığı yerle bir kalenin (ya da kimi yazarlarca ifade edilen Çobankale’ nin ) bir ilgisi yoktur.

Roma/ Bizans dönemi kaleleri incelenmiş, herhangi bir kaynakta “Bapheus” isimli bir kaleye rastlanılmamıştır.

Kısacası,

1. 27 Temmuz 1302’deki muharebe, "there on the plain of Bapheus" yani Bapheus Ovası'nda yapılmıştır. Burası da deniz kenarındadır. Dönemi yaşayan tarihçi Pachymeris, muharebeye kendi dilinde “Bapheus Muharebesi” adını vermiştir. (Sulak Alan/ Bataklık Alan Muharebesi gibi bir anlam çıkıyor. Günümüzde Hersek yerleşim alanının doğusu sulak alandır.)

2. Vadideki kalenin adının Bapheus olduğuna dair bir belge bulunamamıştır. Bulunsa bile, vadideki kalenin deniz kenarındaki muharebeyle bir ilgisi yoktur.

3. Deniz kenarında yapılan Bafeus Muharebesi’ ne, denizden kilometrelerce içerdeki bir kaleden dolayı  “Çobankale ya da Koyunhisar Muharebesi” adını vermek, kanaatimce doğru değildir, yanılgılara zemin hazırlar.

Zira Osmanlı kroniklerinde yer alan Koyunhisar Muharebesi bir başka muharebedir. Bu konuda Prof. Dr. Erhan Afyoncu’ nun tespitini aynen hatırlamakta yarar vardır:

“ Bizans İmparatoru, Bafeus Muharebesi’ nden sonra önemli bir tehdit haline gelen Osman Gazi’ yi durdurmak için Bursa civarındaki tekfurlara emri verdi. Bursa, Kestel, Kite, Adranos ve Bidnos tekfurları birleşip, Yenişehir Ovası ile Bursa Ovası’ nı birbirinden ayıran Dimbos Geçidi’ ni geçerek Osman Gazi’ nin merkezi Yenişehir’ e doğru yürüdüler. Osmanlı kuvvetleri, düşmanı Koyunhisarı’ nda karşılayınca, tekfurlar Dimbos Geçidi’ ne çekildiler. Osman Gazi, Dimbos Geçidi’ nde meydana gelen muharebeyi kazandı. 1303’ teki Dinbos Zaferi ile Ulubat’a kadar Bursa Ovası ve Uludağ, Türkmen yerleşimine açıldı.”

Görülüyor ki buradaki Koyunhisar’ daki muharebenin, 1302’ deki deniz kenarında yapılan muharebeyle bir ilgisi yoktur.

Gününüz aydınlık ve esenlik dolu olsun.

Ne Mutlu Türk’ üm Diyene ve Sözünden Dönmeyene!