EYT Emeklilikte Yaşa Takılanlar Gündemde Yerini Korumaya Devam Ediyor.
EYT emeklilikte yaşa takılanlar yasanın kanunlaşma sürecinde sona yaklaşılıyor.
Emeklilikte yaşa takılanlar için EYT yasasının çıkmasıyla 2023 yılından itibaren emeklilik yolunun açılması bekleniyor.
EYT yasa tasarısında, sigortalılık başlangıç tarihi 08/09/1999 öncesinde olanların tamamının bu kapsama alınacağı görüşü hakim.
8 Eylül 1999 tarihinin önemi, 4447 sayılı yasanın bu tarihte yürürlüğe girmesi sonucunda hizmet akdi ile bir işverene tabi olarak çalışanlardan ilk defa 8 Eylül 1999’dan itibaren sigortalı olanlar için emeklilik şartları değiştirilmiş idi.
Kadınlar 20 yıl 5.000 gün. Erkekler 25 yıl 5.000 gün şartı kesin. Yani 5.000 günden aşağı primi olanlar hemen emekli olamayacak. Yapılan hesaplamalarda 1 milyon 500 bin kişinin ilk etapta emekli olacağı hesap edildi.
Emeklilik süresi dolmayan sigortalılar, kapsamdan yararlanmak için askerlik ve doğum borçlanması yapmak suretiyle sigortalılıklarının başlangıç tarihlerini öne çekebilecekler.
08/09/1999 öncesi staj yapmış fakat staj süresinde emekli primi ödenmediği için sigortalılığı başlatılmayanların sigortalık süresinin staj yaptığı tarihten itibaren başlayacağı ile ilgili belirsizlik devam ediyor.
İşverenler, EYT kapsamında emekli olma ihtimali olan çalışanları için kıdem tazminatı ödeme planlarını yapmalıdırlar.
EYT ile ilgili yasanın kanunlaşması halinde işyerinde bu kapsamda çalışanı olan işverenler kıdem tazminatı ödemeleri ile ilgili planlarını bugünden yapmalıdırlar.
Emeklilik hakkının kazanılması halinde işçinin ihbar süresine uymadan işten ayrılıp kıdem tazminatı talep hakkı bulunmaktadır. Bu nedenle işverenlerin bu kapsamdaki çalışanlarının işten ayrılması halinde işyerinin faaliyetinin aksamaması ve ödeyecekleri kıdem tazminatlarını konusunda planlama yapmaları yararlarına olacaktır.
Gelir Vergisi Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Torba Yasa diye adlandırılan Kanun 9 Kasım 2022 tarihli Resmi Gazetede Yayınlandı.
09/11/2022 tarihinde yayınlanan torba yasa ile;
Öğrenim Kredisi Borcu Faizsiz Ödenecek
Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurt Hizmetleri Kanunu'nda yapılan değişiklikle, öğrenim kredisi alanlar borçlarını, aldıkları miktar kadar ödeyecek.
Öğrenim kurumundan mezun olan ya da herhangi bir nedenle öğretim kurumuyla ilişiği kesilenler, 2 yıl sonra başlamak üzere, kredi aldığı kadar sürede ve aylık dönemler halinde borcunu ödeyecek.
Borçlu borcunu erteleme talebinde bulunduğunda, borçlunun çalışmadığının SGK'den teyit edilmesi halinde, ilk yıl herhangi bir ilave olmadan, sonraki yıllarda ise her yıl için verilen miktara yüzde 10 eklenerek kredi borcu hesaplanacak. Ancak ilgili yılda TÜFE'nin yüzde 10'dan az olması halinde TÜFE uygulanacak. Erteleme işlemi en fazla üç defa yapılabilecek.
Kısa Çalışmaya İlişkin İşlemlere Düzenleme
İşsizlik Sigortası Kanunu'nda yapılan düzenlemeyle Kovid-19 sebebiyle işverenlerin yaptıkları zorlayıcı sebep gerekçeli kısa çalışma başvurularının alınması, değerlendirilmesi ve ödenmesine ilişkin işlemler ile nakdi ücret desteği işlemleri hakkında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile İş ve İşçi Bulma Kurumu personeline herhangi bir sorumluluk yüklenemeyecek.
Bu kapsamda Kovid-19 sebebiyle ödenen kısa çalışma ödeneği ile nakdi ücret desteği ödemelerinde hatalı işlemlerden kaynaklanan fazla ve yersiz ödemeler ile nakdi ücret desteğinden yararlanan işçinin, başvuruda bulunduğu işveren tarafından fiilen çalıştırıldığının tespiti halinde işverene uygulanan idari para cezalarından, bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla tahsil edilmemiş olanlar terkin edilecek. Tahsil edilenler iade veya mahsup edilemeyecek.
Sermaye Azaltımında Vergileme
Sermayeye kaynak aktarımından itibaren 5 yıl boyunca sermaye azaltımı yapmayan kurumlarda, bu sürenin sonunda sermaye azaltılmışsa, işletmeye konulan nakdi veya ayni sermaye ile sermayeye eklenen diğer unsurların toplam sermayeye oranlanması suretiyle azaltıma konu edilen tutar içindeki unsurlar tespit edilerek vergilendirme yapılacak.
5 yıldan önce sermaye azaltımı yapan kurumlarda ise azaltılan sermayenin öncelikle sermayeye ilave dışında başka bir hesaba nakledilmesi, işletmeden çekilmesi veya sermaye hesabından başka hesaplara aktarımı kurumlar vergisine ve kar dağıtımına bağlı vergi kesintisine tabi tutulacak hesaplardan, daha sonra sadece kar dağıtımına bağlı tevkifata tabi hesaplardan, vergiye tabi olmayan nakdi ve ayni sermayeden oluştuğu kabul edilerek vergilendirme yapılacak.
Kur Korumalı Mevduat Uygulamasına Uzatma
2022 yılı sonuna kadar yabancı paraların ve altın hesabı bakiyelerinin Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm fiyatı üzerinden Türk lirasına çevrilmesi gereken son tarih 31 Aralık 2023 olacak. Türk lirasına çeviren mükelleflerin bu kapsamda açılacak mevduata tahakkuk ettirilecek faiz ve kar payları ile diğer kazançları istisna kapsamında tutulacak.
Cumhurbaşkanına, istisnayı, 31 Aralık 2023 tarihine kadar her bir geçici vergi veya yıllık hesap dönemleri sonu itibarıyla kurumların bilançolarında yer alan yabancı paralar için ayrı ayrı veya birlikte uygulatma konusunda yetki veriliyor.
Karşılıksız Çek Ve Protesto Edilmiş Borçlar
Karşılıksız çıkan çeki protesto edilmiş, senet, kredi kartı ve diğer kredi borçlarını zamanında ödeyemedikleri için Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezine bildirilen kişilerin ve kredi müşterilerinin, borçlarının ödenmesi geciken kısmının 1 Temmuz 2023'e kadar tamamının ödenmesi veya yeniden yapılandırılması halinde, geçmiş ödeme performanslarına ilişkin olumsuz kayıtları dikkate alınmayacak. Bu borçların anapara veya taksit ödeme tarihi 1 Ekim 2022'den önce olacak.
Kredi kuruluşları ve finansal kuruluşların mevcut kredileri yeniden yapılandırması veya yeni kredi kullandırması, bu kuruluşlara hukuki ve cezai sorumluluk doğurmayacak.
İçme sularının Sağlık Bakanlığınca yapılan veya yaptırılan her türlü tetkik ve tahlil bedellerinden il özel idarelerince 30 Eylül 2022'ye kadar ödenmemiş olan alacak tutarları, ferileriyle birlikte terkin edilecek. Bu alacakların tahsili için açılmış davalarda karar verilmesine yer olmadığına, icra takiplerinin ise iptaline karar verilecek.
TAKİP TUTARI 2 BİN LİRA VE ALTINA DÜŞEN ALACAKLAR
İşverenler tarafından çalışanlara elektrik, doğal gaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere 30 Haziran 2023 tarihine kadar ilave olarak yapılan aylık 1000 lirayı aşmayan ödemeler, prime esas kazanca dahil edilmeyecek ve bu tutar üzerinden gelir vergisi hesaplanmayacak.
Yasayla bakiye takip tutarı 2 bin lira ve altına düşen icra takibindeki alacakların tasfiye edilmesi amaçlanıyor.
KOVİD-19 Salgınında Kesilen İdari Para Cezaları
Kovid-19 salgınının yayılmasını önlemek amacıyla 11 Mart 2020 tarihinden itibaren verilen ve ilgilisine tebliğ edilmemiş olan idari para cezaları tebliğ edilmeyecek. Tebliğ edilmiş olan cezaların tahsilinden vazgeçilecek. Bu maddenin yürürlük tarihinden önce işlenen söz konusu kabahatler için idari para cezası verilmeyecek, tahsil edilmiş olan idari para cezaları ise iade edilmeyecek.
Türkiye İhracatçılar Meclisi ile İhracatçı Birliklerinin Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunu'nda yapılan düzenlemeyle, ihracatçı birliklerinin yedek akçelerine aktarılan tutarın yüzde 50'si ile yüzde 90'ı arasında Ticaret Bakanlığınca belirlenen miktar, İhracatı Geliştirme Anonim Şirketinin sermayesine eklenmek üzere sermaye taahhüdü ödemesi olarak aktarılacak.
Yurt dışında bulunanlar ve yabancı uyrukluların isteğe bağlı sigortalılığı
Yurtdışında bulunanlar;
İsteğe bağlı sigortalı olabilmek için, “Türkiye’de ikamet etme” şartı aranmaktadır. Dolayısıyla, isteğe bağlı sigortalı olmak isteyen kişilerin Türkiye’de ikamet adresi yoksa isteğe bağlı sigortalılığı kabul edilmemektedir. Ancak, bu genel kuralın bazı istisnaları vardır.
- 5510 sayılı Kanunun 5/g maddesi uyarınca ülkemiz ile ulus¬lararası sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri ile uluslararası sosyal gü¬venlik sözleşmelerinden dolayı yurtdışından da ülkemizde isteğe bağlı sigortaya devam etme hakkı olanlar için Türkiye’de ikamet şartı aranmamaktadır.
- Türkiye’de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerde bulunan Türk vatandaşlarından, isteğe bağ¬lı sigortalı olmak için talepte bulunanların yurt dışına çıkmadan önce Türkiye’de ikamet ettiklerinin tespit edilmesi halinde sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkede bulunsalar veya daha sonradan ikametini taşısalar bile isteğe bağlı sigortalı olabilmektedirler.
Bu çerçevede, Ülkemizle imzalanmış ikili sosyal gü¬venlik sözleşmelerine göre Fransa, İngiltere, İsveç ve İsviçre’de bulunanlar ile bu ülkelerde sigortalı olanlardan Türkiye’de ikamet etme şartı aranmaksızın isteğe bağlı sigortalı olma şartlarını yerine getirenler ülkemizde isteğe bağlı sigortaya prim ödeyebilmektedirler.
Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklular;
Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklular da talep etmeleri durumunda isteğe bağlı sigortalı olabilmektedir.
Ancak, yabancı ülke vatandaşlarından Türkiye’de yerleşik olma hali bir yılı doldurmadıkça genel sağlık sigortası primi alınmamakta ve bu kişiler genel sağlık sigortalısı sayılmamaktadır.
Başka bir ifadeyle, bu durumda olanlardan isteğe bağlı sigorta primi olarak %20 oranında uzun vadeli sigorta kolları (malullük, yaşlılık, ölüm) primi alınmaktadır.
Türkiye’de yerleşik olma halinin 1 yılı geçmesinden sonra ise hem uzun vadeli sigorta kolları, hem de genel sağlık sigortası primi (toplam %32) alınmakta ve genel sağlık sigortasından yararlanabilmektedirler.
