TBMM’de kabul edilen yasanın geçmiş dönemlerdeki yapılandırmalardan en önemli farkı, kazançların daha beyan edilmediği 2022 cari yılın matrah artışına dahil edilmesidir.
Daha önceki yazılarımızda yapılandırma kanun taslağını sunduğumuz için yasanın önceki dönemlerden en önemli farkı olan cari yıl matrah artış uygulamasını paylaşıyoruz.
Mart-Nisan 2023 aylarında beyan edilecek 2022 yılı kazançlarına uygulanacak matrah artırımı imkanı.
TBMM’de kabul edilen yasa ile 2022 yılı gelir ve kurumlar vergisi matrahının yüzde 25 oranından az olmamak üzere matrah artırımı yapılacak.
2022 yılı için matrah artırımında bulunan gelir vergisi mükelleflerinden işletme hesabı esasına göre defter tutanlar için 105 bin liradan; bilanço esasına göre defter tutanlar ile serbest meslek erbabı için 200 bin liradan, kurumlar vergisi mükellefleri için 500 bin liradan az olamayacak.
2022 takvim yılına yönelik matrah artırımında bulunulabilmesi için bu yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmiş olması ve bu beyannamelerde beyan edilen vergiye esas matrahların, 2021 takvim yılında beyan edilen matrahın yüzde 122,93 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar ile 2022 takvim yılı üçüncü geçici vergilendirme döneminde beyan edilen matrahın yüzde 40 oranında artırılması suretiyle bulunan tutarın yüksek olanından az olmaması şartı aranacak.
Kanuna göre, 2022 takvim yılına yönelik matrah artırımında bulunmak isteyen mükelleflerce 1 Ocak 2023'ten sonra matrah azaltıcı nitelikte düzeltme beyannamesi verilmesi durumunda, bu hükme istinaden yapılacak kıyaslamada düzeltme öncesi beyan edilen matrahlar esas alınacak.
2022 takvim yılına ilişkin üçüncü geçici vergilendirme dönemi gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmemiş olması halinde; ikinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinde beyan edilen matrahın yüzde 100 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar; sadece birinci geçici vergilendirme dönemi beyannamesinin verilmiş olması halinde bu beyannamede beyan edilen matrahın yüzde 300 oranında artırılması suretiyle bulunan tutar, bu kapsamda yapılacak kıyaslamada dikkate alınacak.
2021 takvim yılı ve 2022 yılının üçüncü geçici vergilendirme dönemine ilişkin gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinde zarar beyan edilmiş olması veya indirim ve istisnalar nedeniyle matrah oluşmaması ya da hiç beyanname verilmemiş olması durumunda, 2022 yılı gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri için bu şart aranmayacak
Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin matrah artırımında bulundukları 2022 yılına ait zararlarının tamamı 2023 yılından itibaren izleyen yıl karlarından mahsup edilmeyecek. 2022 yılına yönelik matrah artırımında bulunan gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu yıla ilişkin yıllık beyannamelerinde hesaplanan vergilerinden mahsup edilemeyen geçici vergiler iade edilmeyecek.
Mükellefler, 2022 yılı her bir vergilendirme dönemine ilişkin verdikleri katma değer vergisi beyannamelerindeki hesaplanan katma değer vergisinin yıllık toplamı üzerinden 2022 yılı için yüzde 2 oranından az olmamak üzere belirlenecek katma değer vergisini, vergi artırımı olarak artırmaları halinde anılan bu hükümlerden yararlanacak.
2022 yılına ilişkin kurumlar vergisi matrah artırımında bulunulması, Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun kapsamında alınacak ek vergi için bu döneme ilişkin inceleme ve tarhiyat yapılmasına engel teşkil etmeyecek.
ŞİRKETLERE TEK SEFERLİK EK DEPREM VERGİSİ
Deprem yaralarının sarılması amacıyla kurumlar vergisi mükellefi olan şirketlere ek vergi geldi.
Tek seferlik olmak üzere, 2022 yılı Kurumlar Vergisi Beyannamesinde gösterilen, istisna ve indirim tutarları ile aynı Kanunun 32/A maddesindeki indirimli kurumlar vergisine tabi matrahları üzerinden %10 oranında ilave deprem vergisi TBMM’de kabul edildi.
Kurumlar Vergisi Kanunu 5/1-a maddesi İştirak Kazançları İstisnası ve en az %15 vergi yükü taşıyan Yurt Dışı kazanç istisnaları için bu ek vergi oranı %5 olarak belirlenmiştir. Söz konusu vergi dönem kazancı ile ilişkilendirilmeksizin yani şirket zarar etse dahi ödenecektir. Depremden etkilenen şehirlerde kayıtlı kurumlar bu ek vergiden muaftır. Ayrıca bazı istisna ve indirimler bu ek vergi kapsamına alınmamıştır.
Ek vergi Nisan ve Ağustos ayında iki taksitte ödenecektir.
Buna göre aşağıda beyanname düzenlemesine uygun olarak tüm istisna ve indirimler sıralanmış ve ek vergi uygulanıp uygulanmayacağı ve oranları paylaşılmıştır.
ZARAR OLSA DAHİ İNDİRİLECEK İSTİSNA VE İNDİRİMLER VE VERGİ ORANLARI
İştirak Kazançları (K.V.K. Mad. 5/1-a) - %5
En az %15 Vergi Yükü Taşıyan Yurtdışı İştirak Kazançları(K.V.K. Mad. 5/1-b) - %5
Tam Mükellef A.Ş’lerin Yurtdışı İştirak Hisseleri Satış Kazançları(K.V.K. Mad. 5/1-c) - %10
Y. Fon ve Ort. Portföy İşl. Kazancı (K.V.K. Mad. 5/1-d) - %10
Taşınmaz ve İşt. His. ile Kurucu Sen., İnt. Sen. ve R.Hakları Stş. Kazancı (K.V.K.Mad. 5/1-e) - %10
Bank. Fin. Kir. ya da Fin. Şir. veya TMSF’ye Borçlu Durumda Olan Kurumların Taş.ve İşt. His ile Kur.Sen.İnt.San.ve R. Hak. Sat. Kaz.(K.V.K.Mad.5/1-f) - %10
En az Vergi Yükü Taşıyan Yurtdışı Şube Kazançları (K.V.K. Mad.5/1-g) - %5
En az Vergi Yükü Taşıyan Yurtdışı İnşaat ve Onarma İşlerinden Sağlanan Kazançlar (K.V.K. Mad. 5/1-h) - %5
En az Vergi Yükü Taşımayan Yurtdışı İnşaat ve Onarma İşlerinden Sağlanan Kazançlar (K.V.K. Mad. 5/1-h) -%10
Eğ. Öğ. Kur. Öz. Kreş ve Gün. Bakım. ile Rehabilitasyon Mrkz. Kazançları (K.V.K. Mad. 5/1-ı) - %10
Sat-Kirala-Geri Al İşlemlerinden Doğan Kazançlarda İstisna (K.V.K. Mad. 5/1-j) - %0
Kira Sertifikası İhracı Amacıyla Varlık ve Hakların Satışından Doğan Kazançlar İstisna (K.V.K. Mad. 5/1-k) - %0
Sınai Mülkiyet Haklarında İstisna (K.V.K. Mad. 5/B) - %10
Serbest Bölgelerde Elde Edilen Kazançlar - %10
Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Elde Edilen Kazanç - %10
TUGS Kay. Gemi İşl. Ve Devr. Sağlanan Kazançlar - %10
7143 S. Kanun Kapsamındaki Yurtdışı İstisna Kazançlar - %10
Diğer İndirimler ve İstisnalar - %10
Kur Koruma Kazanç İstisnaları (K.V.K. Geç Mad. 14) - %0
KAZANCIN BULUNMASI HALİNDE İNDİRİLECEK İSTİSNA VE İNDİRİMLER
Risturnlar (K.V.K. Mad. 5/1-i) - %0
AR-GE İndirimi (K.V.K. Mad. 10/1-a) - %10
AR-GE İndirimi (5746 s. Kanun Mad.3) - %10
AR-GE İndirimi (5746 s. Kanun Mad.3/A) - %10
Tasarım İndirimi (5746 s. Kanun Mad.3) - %10
Sponsorluk Harcamaları (K.V.K. Mad. 10/1-b) - %0
Bağış ve Yardımlar (K.V.K. Mad. 10/1-c) - %0
Bağış ve Yardımlar (K.V.K. Mad. 10/1-ç) - %0
Kültür ve Turizm Amaçlı Bağış ve Yard. (K.V.K. Mad. 10/1-d) - %0
Cumhurbaşkanınca Başlatılan Yardım Kampanyalarına Yapılan Bağış ve Yardımlar (K.V.K. Mad. 10/1-e) - %0
Türkiye Kızılay Derneğine ve Yeşilay Cemiyetine Yapılan Nakdi Bağış ve Yardımlar (K.V.K. Mad. 10/1-f) - %0
Girişim Sermayesi Fonu (K.V.K. Mad. 10/1-g) - 0
Türkiye’den Yurtdışı Mukim Kişi ve/veya Kurumlara Verilen Hizmetlerden Sağlanan Kazançların %50’si(K.V.K.Mad.10/1-ğ) - %10
Korumalı İşyeri İndirimi (K.V.K.Mad. 10/1-h) - 0
Nakdi Sermaye Artışından Kaynaklanan Faiz İndirimi (K.V.K. Mad. 10/1-ı) - %10
Teknogirişim Sermaye Desteği İndirimi (5746 s. Kanun Mad. 3/5) - %10
Teknokent Sermaye Desteği İndirimi (4691 s. Kanun Geçici Mad. 4) - %10
Kapadokya Alanı Başkanlığına Yapılan Bağış ve Yardımlar ile Sponsorluk Harcamaları - %10
Yatırım İndirimi İstisnası (G.V.K. Geç Mad. 61) - %0
Diğer İndirimler - %10
K.V.K.nın 32/A Mad.Kapsamında İndirimli Kurumlar Vergisine Tabi Matrah - %10
