Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kira gelirlerinin Mart ayında doğru beyan edilmesini sağlamak amacıyla gayrimenkul sahiplerini mercek altına aldığını belirtti. Tapu ve nüfus verilerinin incelenmesi sonucunda, kira geliri elde edebilme potansiyeline sahip yaklaşık 4,5 milyon konutun analiz edildiği, kiralık olarak kullanıldığı tespit edilen adreslerde fiili tespitler yapılacağı Hazine b Maliye Bakanı Mehmet Şimşek tarafından kamuoyuna duyuruldu.
Kira Gelirlerinin Beyan Süreci;
Gelir Vergisi Kanunu’nda yedi gelir unsurlarından biri olan gayrimenkul Sermaye İradı, mal ve hakların kiraya verilmesinden elde edilen kazançları kapsar.
Biz bu yazıda taşınmaz kiralanmasından elde edilen kira gelirlerinin beyanı ve vergilemesini ele alacağız.
Kira Gelirinde Tahsilatın yapılması önemlidir. Gelir tahsilat yapıldığı zaman elde edilmiş sayılır
Kira gelirlerinin vergilemesinde kural olarak tahsilat esası olduğundan tahsil edilmeyen kira tutarı beyan edilmeyecektir.
Peşin tahsil edilen kiralar, kiranın tahsil edildiği yıl değil kiranın ilgili olduğu yılın beyannamesinde bildirilecektir.
Özetle, 2023 yılı gelir vergisi beyannamesinde, 2023 yılına ait tahsil edilen kiralar ile önceki yıllara ilişkin olarak 2023 yılında tahsil edilen kira gelirleri bildirilecektir. 2024 ve sonrası yıllara ilişkin tahsil edilen kira bedelleri 2023 yılı beyannamesine dahil edilmeyecektir.
Kira bedelinin yabancı bir para birimiyle ödenmiş olması halinde tahsilatın yapıldığı tarihteki Merkez Bankası döviz alış kuru hesaplamalarda alınacaktır.
Kira gelirlerini yıllık gelir vergisi beyannamesi ile Mart ayımda bildirmek zorunda olanlar gerçek kişilerden;
* Konut kira geliri 21.000 liralık istisna tutarını aşanlar
* İşyeri kira geliri brüt tutarı 150.000 lira olan beyanname verme sınırını aşanlar (150.000 liralık sınırın aşılıp aşılmadığının tespitinde, iş yeri kira gelirleri ile mesken kira gelirinin gelir vergisinden istisna edilen tutarı aşan kısmı birlikte dikkate alınır.)
* Stopaja ve istisna uygulamasına konu olmayan kira gelirleri toplamı 8.400 liralık beyanname verme sınırını aşanlar
2023 yılı kira gelirleri için beyanname vereceklerdir.
Yukarıda geçen 8.400 liralık sınır beyanname verme sınırı olup, gelir tutarının bu tutarı geçmesi durumunda tamamı vergiye tabidir.
2023 yılı Gayrimenkul Sermaye istisnası 21.000 TL olarak belirlenmiştir.
Bu istisnadan;
* Ticari, zirai veya serbest meslek kazancı için beyanname verenler
* Ücret, menkul ve gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve irat elde edenlerden, 2023 yılı için bu gelirleri toplamı 550.000 lirayı geçenler
* İstisna tutarının üzerinde kira geliri elde edip bu geliri beyan etmeyenler ile eksik beyan edenler
yararlanamazlar.
Bir konuta birden fazla kişinin ortak olması halinde, her bir ortak için istisna ayrı ayrı uygulanır. Bir kişinin birden fazla konuttan kira elde etmesi halinde istisna, her bir konut için ayrı ayrı değil, kira gelirleri toplamına bir defa uygulanır.
Kira geliri beyanında, hasılattan indirilecek giderlerde iki farklı yöntem uygulanmaktadır.
* Götürü gider yöntemi
* Gerçek gider yöntemi
Götürü gider uygulamasında, gerçek giderlere bakılmaksızın kira gelirinin %15’i götürü olarak matrahtan indirilebilir.
Götürü gider usulü hem konut hem de işyeri kira gelirleri için geçerlidir. Ancak bu usulün seçilmesi durumunda iki yıl bu usulden gerçek usule geçilemez.
Kira gelirlerinde beyanname verme zamanı ve hazır beyan uygulaması;
Beyan edilmesi gereken kira gelirlerinin Mart ayının sonuna kadar vergi dairesine beyan edilmesi gerekmektedir. Gelir İdaresinin hazır beyan sistemi beyan verme işlemini kolaylaştırmıştır. E devlet üzerinden hazır beyan sistemine giriş yapılarak bu beyannameler düzenlenebilecektir.
Beyan edilecek geliri sadece ücret, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlardan oluşanlar, Hazır Beyan Sistemi olarak adlandırılan sistemi kullanarak gelirlerini beyan edebileceklerdir. Gelir İdaresi vergiye tabi gelirleri çeşitli kaynaklardan topladığı verilerle tespit ederek, mükellefin beyannamesini hazırlıyor ve internet ortamında mükellefin bilgisine sunmaktadır. Mükellefler bu verilerin doğruluğunu inceleyip beyannameyi sisteme yükleyerek beyanda bulunacaklardır.
Tahakkuk eden vergiyi mükellefler tek seferde ödeyebilecekleri gibi Mart – Temmuz aylarında iki taksit halinde ödeyebileceklerdir.
Kira gelirinin beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde mükellef olanlar cezai yaptırımlar ile karşılaşılacaktır. Bunlar;
* Konut kira gelirleri için uygulanan ve tutarı 21.000 lira olan istisna hakkı kaybedilecektir.
* Beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen gelir tutarı üzerinden gelir vergisi tarh edilir ve verginin bir katı tutarında vergi ziya-ı cezası kesilecektir.
* Zamanında ödenmeyen vergi tutarı üzerinden gecikme faizi ödenecektir.
* Beyanname verilmemesi nedeniyle iki kat I. derece usulsüzlük cezası kesilecektir.
