GÜNAYDIN Değerli Okurlar,
Yıllar önce, 20 sene kadar oldu; bir Amerikan filminde gördüğüm sahneyi hiç unutmuyorum.
Bir çiftçi aile, akşamüzeri, evlerinde oturmuş yemek yerken, televizyondaki sunucu, bölge çiftçilerine don uyarısı yaptı.
Aile bireyleri, istisnasız hepsi, televizyonda yayımlanan bu haber üzerine telâşla yerlerinden fırladılar ve doğru çiftlik malzemelerini muhafaza ettikleri depoya koştular.
Çiftçi aile, depodan çıkarttıkları naylon örtüleri meyve ağaçlarının üzerine örttüler.
Sonra jeneratöre benzer bir alete çeşitli boydaki hortumları bağladılar ve bu hortumların ucunu üzerini ağaçları örttükleri örtünün altına sokarak ve buralara belirli derecede sıcak hava püskürtmeye başladılar.
Hayretle izlediğim bu faaliyet bütün gece sürdü.
Sonunda, çiftçi ailenin bahçesindeki meyve ağaçları donmaktan kurtuldu.
*
Yalova’ nın önceki Belediye Başkanlarından merhum Mehmet Durmam, bir sohbetimizde, İsrail’ e yaptığı ( tarihi 1975 veya 1976 olmalı, tam hatırlamıyorum) bir gezide, çiftçilerin meyve ve sebze bahçelerini soğuk veya sıcaktan nasıl koruduklarını, aldıkları önlemleri anlatmıştı.
Hayretle dinlemiştim.
Bu olayı neden yazdığıma gelince…
Geçen günler içinde, ülkemizin bir bölümü çok şiddetli bir don olayı ile karşılaştı. Maalesef sonuçta da pek çok meyve ağacı dondu. Bunlar bu dönem meyve veremeyecekler. Daha sonra ne olur, onu ise bilmiyorum.
Tarım ürünlerinde ziraî don nedeniyle büyük bir ürün kaybı bekleniyor.
Ancak aldıkları önlemler sayesinde bu ürün kaybını önleyenler de var.
Örneğin, Adıyamanlı badem yetiştiren bir üretici, devlet desteğiyle kurduğu don pervaneleri sayesinde ağaçlarını donmaktan kurtarmış.
Televizyonda verilen haberi çok büyük bir ilgiyle izledim.
İncelediğim kadarıyla , sistem şöyle çalışıyor:
Hava sıcaklığı 0 dereceyi bulduğu zaman, sensoru olan bir sistem otomatikman devreye giriyor; yerdeki hava sıcaklığı ile havadaki soğuk havayı karıştırdıktan sonra ağaçlara doğru üfürerek ortamdaki havayı yumuşatıyor.
Böylece don pervaneleri sebebiyle 500 dönüm arazide ürün kaybı olmuyor.
Üreticinin açıklamasına göre, badem bahçesine 7 don önleyici pervane takılmış.
Don önleyici sistemin kuruluş masraflarının yarısı hibe olarak karşılanmış.
Konunun uzmanlarının yaptıkları açıklamalara göre;
Tarım ürünlerinin donmasını önlemek için kullanılan bir cihaz olan Don Önleyici Rüzgâr Makinesi, ancak, sadece belirli bir alanı koruyabilir ve sadece belirli hava koşullarında etkili olabiliyor.
Bu nedenle, çiftçilerin daha geniş bir alanı korumak için termal sisleme makinelerinin antifriz ve yapay bulut teknolojisinden faydalanmaları gerekiyor.
Termal sisleme makineleri, don önleyici rüzgâr makinesine göre daha etkili…
Bu makineler, antifriz buharı püskürtür ve donma sıcaklığını -35 dereceye kadar düşürebilirler. Bu sayede, tarım ürünleri için daha geniş bir alanı koruyabilirler. Ayrıca, termal sisleme makineleri, yapay bulut perdesi oluşturarak toprağın sıcaklığını muhafaza eder ve soğuk hava tabakasının zemine çökmesini engeller.
Don pervanelerinin sabitleri olduğu gibi mobil olanları da var.
Don pervaneleri ile donmayı önlemenin yanı sıra meyve ve sebzelerde güneş yanıkları da önlenebiliyor, tarlalarda bulunan hava soğutularak bitkilerin erken uyanması engellenebiliyor, meyveler dalında kurutulabiliyor.
Yazın bunaltıcısı sıcaklıkları altında, bahçede bulunan nem ve sıcaklık kontrol edilerek meyvelerin kalitesi artırılıyor.
Ortam sıcaklığına ve nemine müdahale sayesinde meyve ikizlenmesinin de önüne geçilebiliyor.
Pervaneler sayesinde ortam soğutması sağlanarak ısı birikimi baskı altına alınabiliyor. Bu sayede bitkilerin erken uyanması önlenebiliyor.
Geniş bir alanda koruma sağlayarak hızlı bir çözüm sunan sistemi ilgi duyanlara hatırlatmak istedim.
Unutmadan yazayım, konuyu incelediğimde çok daha farklı uygulamaların olduğunu da öğrendim. Sadece sulama sistemi ile bile don önlenebiliyor. Yeter ki, istensin!
ATATÜRK Diyor ki:
“ Millî ekonominin temeli tarımdır. Bunun içindir ki tarımda kalkınmaya büyük önem vermekteyiz. Köylere kadar yayılacak programlı ve pratik çalışmalar bu amaca ulaşmayı kolaylaştıracaktır.
… Milletin çiftçilikteki çalışmasını, çağdaş ekonomik önlemlerle en yüksek düzeye çıkarmalıyız.”
*
Gününüz aydınlık ve esenlik dolu olsun.
NE MUTLU TÜRK’ ÜM DİYENE!
