Ordu destekli veya ordu tarafından yönetilen hiçbir hükümeti kabul etmeyeceklerini belirtilen öğrenciler ise kurulacak geçici hükümetin başına Nobel Barış Ödüllü Muhammed Yunus'un getirilmesini talep etti.
Bangladeş'te öğrenci protestolarının şiddet olaylarına dönüşmesiyle baskılara daha fazla dayanamayarak görevinden istifa eden Başbakan Şeyh Hasina'nın ülkeyi terk etmesinin ardından geçici bir hükümetin kurulması bekleniyor. Öğrenci protestolarının liderleri sosyal medya platformu Facebook'tan video yayınlayarak Nobel Barış Ödüllü ekonomist ve iş adamı Muhammed Yunus'un liderliğinde yeni bir geçici hükümet kurulması çağrısında bulundu.
Protesto organizatörlerinden biri olan Nahid İslam, "Bizim önerdiğimiz hükümet dışında herhangi bir hükümet kabul edilmeyecektir. Ordu destekli veya ordu tarafından yönetilen hiçbir hükümeti kabul etmeyiz” diyerek Yunus'un da bu rolü üstlenmeyi kabul ettiğini belirtti. Nahid İslam, “Ülkenin çeşitli bölgelerinde gerçekleştirilen kundaklamaları ve toplumsal şiddeti şiddetle kınıyoruz. Bu tür olayların hareketimizi engellemesini önlemek için hazırlıklı olmalıyız" dedi. Protesto liderleri ayrıca Bangladeş Devlet Başkanı Muhammed Shahabuddin'e yerel saatle 15.00'e kadar parlamentoyu feshetmesi çağrısı yaparken talepleri karşılanmadığı takdirde "sert adımlar atacakları" uyarısında bulundu. Kısa süre sonra Bangladeş Cumhurbaşkanlığı'ndan yapılan açıklamada ise parlamentonun feshedildiği duyuruldu.
Sözcü: "Yunus, teklifi kabul etti"
Reuters haber ajansının haberine göre Muhammed Yunus'un şu anda Paris'te küçük bir tıbbi operasyon geçirdiğini belirten sözcüsü, öğrencilerin geçici hükümete liderlik etme talebini kabul ettiğini söyledi. Sözcü, Yunus'un tıbbi müdahalenin ardından "en kısa sürede" Bangladeş'e döneceğini belirtti.
Nobel ödüllü Muhammed Yunus
Bangladeş'teki geçici hükümetin başdanışmanı olarak atanması istenen 84 yaşındaki Nobel Barış Ödülü sahibi Muhammed Yunus, Grameen Bankası'nı kurması ve milyonlarca insanın yoksulluktan kurtulmasına yardımcı olan bir mikro kredi girişimine öncülük etmesi nedeniyle 2006 yılında Nobel Barış Ödülü'ne layık görülmüştü. Uluslararası alanda "yoksulların bankacısı" olarak tanınan Yunus, uzun zamandır Şeyh Hasina tarafından siyasi rakip olarak görülüyordu. Hasina, Yunus'u defalarca yoksulların "kan emicisi" olarak nitelendirmiş ve Grameen Bankasını fahiş faiz oranları uygulamakla suçlamıştı. Ocak ayında Bangladeş mahkemesi, Yunus'u ülkenin iş kanunlarını ihlal ettiği gerekçesiyle 6 ay hapis cezasına çarptırmıştı. Prof. Yunus ise bunun siyasi amaçlı olduğunu savunmuştu.
Ne olmuştu?
Dün gerçekleştirilen hükümet karşıtı protestolar sırasında polis ile çatışan göstericiler, Başbakanlık binasına girip bazı eşyaları yağmalamıştı. Ülke genelinde de şiddet olayları yaşanırken, bazı karakollar ateşe verilmişti. Bangladeş medyasının hastane kaynaklarına verdiği haberlerine göre dün ülke genelinde yaşanan şiddetli çatışmalarda 100'den fazla kişi hayatını kaybetti. Ancak yaşanan can kaybına ilişkin resmi bir açıklama yapılmadı.
Bangladeş'te halk, yapılan ayrımcılıklara tepki göstererek başlattığı sivil itiatsizlik hareketiyle Başbakan Hasani'nin ülkeyi terk etmesini yol açtı.
Kadın başbakan Şeyh Hasina'nın ülkeyi terk etmesinin ardından, sokaklara inen halk, kaçak Başbakanın babası, ülkenin kurucusu Mucibür Rahman'ın heykellerini parçalıyor. Hindistan'a kaçan Şeyh Hasan'ın İngiltere, ABD, Kanada'dan istediği sığınma hakkı da red edilince son çare olarak yeğeninin gayrimenkulleri bulunan Fillandiya'ya gitmek için teşebbüsde bulunduğu öğrenildi.
Bangladeş ikinci baharına kavuştu
Halk ayaklanması önce Bangladeşli öğrenciler ile başladı. Kamu istihdamında uzun yıllardır uygulanan ayrımcı kontenjan sistemine karşı çıkan öğrenciler, belirli gruplar ve sınıflar için sağlanan yüzde 56'lık kontenjan sistemin kaldırılmasını, liyakate dayalı adil bir sisteme geçilmesini istediler. Öğrenciler, seslerini duyurmak için başlattıkları açıklamalar yetersiz kalınca, sokaklarda demokratik haklarını kullanarak gösteriler düzenledi. Bu gösterilerde çok sayıda can kaybı yaşandı.
Protestoların Şiddetli Bastırılması
Protestolar sırasında Bangladeş polisi, Bangladeş Sınır Güçleri ve Ordu'nun müdahaleleriyle can kayıpları arttı. Gösteriler sırasında açılan ateşte, resmi açıklamalara göre 450 öğrenci ve vatandaş hayatını kaybederken, resmi olmayan kaynaklar bu sayının 1500'ü aştığını iddia etti. Bir aydan uzun süren olaylar sonucunda, yüz binlerce kişi yaralanmış ve 25 binden fazla kişi tutuklandı.
Bangladeş Cemaat-i İslami'nin Yasaklanması
Şeyh Hasina hükümeti, yaşanan olaylardan Bangladeş Cemaat-i İslami ve öğrenci kolu olan Bangladeş İslami Çatra Şibir'i sorumlu tuttu. Bu grupları terör örgütleri listesine ekledi. Bu karar, ulusal ve uluslararası camiada demokratik hak ve özgürlüklerin ihlali olarak değerlendirildi. Cemaat-i İslami ise bu kararın, öğrenci hareketlerini susturma girişimi olduğunu ve Bangladeş'te adalet ve demokrasi ilkelerine ciddi bir darbe vurulmak istendiğini açıkladı.
Olağanüstü Hal İlanı ve İnternet Kısıtlamaları
Protestolar devam ederken, Hasina hükümeti ülkede olağanüstü hâl ilan etti. Ardından ordunun sokaklara çıkması sağlandı. Ülkede internet bir hafta boyunca kapalı kaldı, sonrasında ise devlet kontrolünde yavaşlatıldı. Sosyal medya yasaklandı. Öğrenciler, sınıf arkadaşlarına yapılan katliamdan Başbakan Şeyh Hasina'yı ve partisini sorumlu tutarak istifasını isteyen gösterilere başladı. Öğrenci eylemleri, halk hareketine döndü.
Kitlesel Hareket ve Sivil İtaatsizlik
Öğrenci liderlerinden Nahidul İslam, Dil Savaşçıları Anıtı'nda toplanan halkla birlikte "Bir Nokta" eylemini duyurdu. Bu davet ile taleplerin odağı, Hasina'nın bakanlar kurulu ile birlikte istifa etmesi oldu. Ülkede "İş Birliği Yapmama Hareketi" başlatıldı. Milyonlarca vatandaş vergi ödememek, işe gitmemek ve kamu ile özel sektörleri durdurmak gibi sivil itaatsizlik eylemleri gerçekleştirdi. Bu tür bir kitlesel hareket, Bangladeş tarihinde eşi benzeri görülmemiş bir kararlılık ile yerine getirilince, 80 dolar asgari ücret alan halk, sokaklarda fiziken de bulunarak Hasina rejiminin istifasını istedi.
Başbakan Şeyh Hasina'nın İstifası ve Ülkeden Kaçışı
Bangladeş'te bir aydır devam eden eylemlerin ardından, önceki gün yerel saatle 13.15'te Başbakan Şeyh Hasina istifa ederek ülkeden kaçtı. Kız kardeşi Şeyh Rehna ile önce Hindistan'a, ardından başka bir ülkeye gitmek istediği bildirildi. Hasina'nın görevden ayrılması için arabuluculuk yapan Ordu Genel Komutanı, ordunun yönetimi devralmayacağını ve tüm siyasi partilerin önerileri doğrultusunda sivil önderlerle bir geçici hükümet kurulacağını açıkladı. Konuyla ilgili görüşmeler devam etmektedir.
Geçici Hükümet Kurulma gayretleri
Ülkede ordu, sivil toplum kuruluşları ve muhalif partiler, geçici bir sivil hükümet kurma çalışmalarına başlamıştır. Geçici hükümetin başına Nobel ödüllü Prof. Dr. Yunus'un gelmesi gündemdeki yerini koruyor. Bu süreçte, Cumhurbaşkanı Şabavuddin Chuppu, Hasina'nın parlamentoyu iptal ettiğini duyurdu. Ülkeden kaçmaya çalışan bakanlar ve milletvekillerinin ordu tarafından tutuklandığı bildiriliyor. Öğrenciler, sokaklarda kurucu Mücibür Rahman'ın heykellerini kırarak zaferlerini kutlarken, geçici hükümetin bir an önce açıklanmasını bekleniyor.
