31 Mart Mahalli İdareler Genel Seçimlerinin ardından Güneydoğu illerinin büyük bir bölümünü Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM)’ne ait Belediye Başkanları yönetmeye başladı. 2015 sonrası gerçekleştirilen “Hendek” operasyonları sonrası bu partiye ait kişilerin yönelttiği belediyeler ellerinden alınarak kayyum atanmış ve bu iller uzun bir süre bu yöntem ile yönetilmişti. Yerel seçimlerin ardından yönetimi tekrar DEM Partili isimlerin almaya başlamaları ilerleyen süreçte neler olacağı ve kayyum yöntemine tekrar başvurulup başvurulmayacağı sorularını beraberinde getirmişti. Seçimlerin ardından 2 aylık süreç sonrası bu konu yavaş yavaş cevap bulmaya başladı.
DEM Partili Hakkari Belediye Eş Başkanı Mehmet Sıddık Akış görevinden uzaklaştırılarak yerine Hakkari Valisi Hakkari Valisi Ali Çelik’in kayyum olarak atanmasının ardından tartışmalar bir kez daha alevlendi. Türkiye Barolar Birliği de bu tartışmalara katıldı ve içlerinde Yalova Barosu’nun da olduğu 81 ilin barosu ortak basın açıklaması yayınlayarak kararın yanlış olduğunu belirtti. Basın açıklaması Yalova Barosu’nun sosyal medya hesaplarından paylaşıldı.
“Seçme ve seçilme hakkına müdahale anlamına gelen uygulamalardan uzak durulmalı”
“Demokrasinin Temeli Seçme ve Seçilme Hakkına Saygıdır” başlığı altında yayınlanan açıklamada, “31 Mart 2024 Mahalli İdareler Seçimlerinde Hakkâri Belediye Başkanı seçilen Mehmet Sıddık Akış, yürütülen bir soruşturma kapsamında 3 Haziran 2024 tarihinde gözaltına alınmış, aynı zamanda İçişleri Bakanlığınca görevden uzaklaştırılarak yerine Hakkâri Valisi, Hakkâri Belediye Başkan Vekili olarak görevlendirilmiştir. Yapılan bilgilendirmeden, Mehmet Sıddık Akış hakkındaki iddiaların, mahalli idareler seçimleri öncesine dayandığı, hakkında 2014/173 esas sayılı bir kovuşturma bulunduğu, ayrıca yeni tarihli bir başka soruşturma daha açıldığı ve söz konusu kovuşturma ile soruşturmanın görevden uzaklaştırılma kararına esas alındığı anlaşılmaktadır. Yüksek Seçim Kurulunun seçilme yeterliliğine engel olarak görmediği 2014 esaslı dosyanın seçildikten sonra da başkanlığa engel olmaması gerektiği izahtan varestedir. Söz konusu kovuşturma devam etmekteyken, hemen hemen aynı suçlamaları içerdiği anlaşılan yeni soruşturma açılması ve henüz detayları tam olarak bilinmeyen bu soruşturmaya dayalı olarak masumiyet karinesi göz ardı edilecek bir ilin belediye başkanının görevden alınması, demokrasinin temeli olan seçme ve seçilme hakkına ölçüsüz bir müdahale anlamına gelmektedir. Her ne kadar 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 45 ve 46'ıncı maddeleri İçişleri Bakanı'na, Belediye Başkanının görevden uzaklaştırılması kararı verebilmesine imkân tanısa da Kanun'un yalnızca "görevlendirilecek kişinin belediye başkanı seçilme yeterliğine sahip olması" koşulunu aradığı göz ardı edilmemelidir. Yasal düzenleme uyarınca; Belediye Meclisince, kendi üyeleri arasında yapılacak oylama ile yeni başkan ataması beklenilmeden bakanlık tasarrufu ile Vali'nin atanmış olması, takdir yetkisinin, seçmenin iradesi gözetilmeden kullanıldığının da bir göstergesidir. Yetki ve usulde paralellik ilkesi gereği, İçişleri Bakanlığı verdiği karardan derhal vazgeçerek belediye başkanını görevine iade etmeli; Belediye Kanunu'na 2016 yılında eklenen düzenleme değiştirilmeli, yargı kararı olmaksızın seçme ve seçilme hakkına müdahale anlamına gelecek uygulamalardan uzak durulmalıdır.
