Şenol, “Bakkallar bulundukları mahallede herkesi tanır, herkesle iyi diyalog halinde olur, kimin ne sorunu varsa bilir, gerektiğinde yardımına koşar, neye ihtiyacı varsa halletmeye çalışır, bakkal kültürü bu ama bu kültür bitmek üzere” dedi. Yalova Bakkallar, Büfeciler ve Tekel Bayileri Esnaf Odası Başkanı Sertan Şenol, Yalova Gazetesine özel açıklamalarda bulunarak sektörün son durumunu, bitme noktasına gelen bakkal kültürünü ve yeni yıldan beklentilerini dile getirdi. Başkan Şenol, “2024 yılı esnafımızı açısından sıkıntılarla başladı, sıkıntılarla devam etti ve büyüyerek de gidiyor. Ben kendi esnafım açısından baktığımda günden güne küçülüyoruz. Sayı olarak da küçülüyoruz, sermaye olarak da küçülüyoruz. Ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik sıkıntılar bunda başrolde ama bunun yanında rekabet şansımız da az. Piyasadaki büyük kurumsal marketlerin sayısı Yalova’da 300’ü geçti. Yalova yüzölçümü olarak küçük bir il ama çok fazla büyük market sayısına sahip. Oturduğum mahallede bundan 10 yıl önce 3 tane bakkal vardı. Şimdi 500 metrelik mesafe içerisinde 4-5 tane büyük market var. Bakkallar bulundukları mahallede herkesi tanır, herkesle iyi diyalog halinde olur, kimin ne sorunu varsa bilir, gerektiğinde yardımına koşar, neye ihtiyacı varsa halletmeye çalışır, bakkal kültürü bu. Gerektiğinde çocuğunu bile emanet ediyorsun, evinin anahtarını, arabanın anahtarını, önemli bir şeyini emanet ediyorsun ve gönül rahatlığıyla gözün arkada kalmadan bunu yapabiliyorsun. En önemlisi veresiye kültürü vardı, zor durumda olan vatandaşlarımız, imkanı olmayanlar acil bir ihtiyacı olduğunda veresiye defterine yazdırıp ihtiyacını karşılayabiliyordu şimdi bunların hiçbiri neredeyse kalmadı diyebiliriz. Büyük marketlerde alışveriş yaptığında paran eksik olduğunda istediğin ürünü alamıyorsun ya da yazdıramıyorsun” dedi.
‘400 üye içinde 100-150 bakkal esnafı var’
Odaya kayıtlı toplamda 400 üyenin bulunduğunu bunların içinde kantinci, tekelci, tütüncü ve büfeci esnafının bulunduğunu bakkal sayısının ise 100-150 arası olduğunu söyleyen Yalova Bakkallar, Büfeciler ve Tekel Bayileri Esnaf Odası Başkanı Sertan Şenol, “Ben bu odaya 2004 yılında üye olduğumda kendi bakkalımı açtığımda 800 civarında üyesi vardı odamızın. Benim yaşadığım bölge üzerinden yola çıkarsak Dere Mahallesi Safran yolu civarında sayısız bakkalımız vardı neredeyse çoğu kapandı. Yalova merkeze geldiğinizde neredeyse doğru düzgün bakkal veya büfe yok, eskiden sayı çok daha fazlaydı. Bu, günden güne azalıyor. Maliyetler çok yükseldi. Mesela bir dükkanın işletme gideri yüzde 17 ile yüzde 20 arası. Bizim kar marjlarımız sigaradan yüzde 4,5 alkol satanlar için yüzde 8-9 bandında işletme gideri yüzde 17 iken bunların karına bak. Diğer gıda ürünlerinden ortalama kar marjı yüzde 20 ile 25 arası, esnaf 10 bin TL ciro yaptığında bunun ortalama karı yüzde 10 üzerinden bin TL. esnaf bin TL ile kirasını mı ödesin, elektriğini mi ödesin, vergisini mi ödesin, belediyeye tabela vergisini mi ödesin, hangisini ödesin? Onun için insanlar diyor ki bu işten kazanıyorum ayda 10 bin 15 bin TL. bunu yapacağıma bir yerde işe girerim asgari ücretle çalışırım daha karlıyım diyor. Ben kendi özelimde toptancılık yapıyorum, durmadan vergi çıkıyor. Devlet küçük esnafa çok yüklenmeye başladı, delik büyük bunu kapatmak için küçük esnafa yükleniyorlar. Büyük firmaların ben bu kadar vergi verdiğini düşünmüyorum, bunun yanında devletten teşvikte alıyorlar. Bizde böyle bir olay yok her şeyin gider. Büyük marketlerde de fiyatlar sürekli değişiyor, etiket fiyatıyla kasa fiyatı arasında sürekli fark oluyor” şeklinde konuştu.
‘Trafik cezalarından yana çok dertliyiz’
Trafik cezalarından yana çok dertli olduklarını ve buna bir çözüm bulunması gerektiğinin altını çizen Başkan Şenol, “Trafik ekiplerimiz çok ve aşırı şekilde ceza yazıyor. Yalova merkezde bulunan İstanbul Caddesi, Cumhuriyet Caddesi, İstiklal Caddesi ve Fatih Caddesinde bulunan esnaflara toptancılar mal vermeye gidecek, trafik ekipleri hemen aracın fotoğrafını çekerek ceza yolluyor. Büyük bir firmanın müdürü geçenlerde beni aradı ve İstanbul Caddesi ve Safranyolu üzerindeki esnaflara hizmet vermeyi bırakacağız. Nedenini sorduğumda her gün toptancı araçlarının ceza yediğini ve bununla baş edemediklerini söyledi. Yalova Valiliğimiz ile yakın zamanda bu konuyu konuşup bir çözüm yolu bulunmasını sağlayacağız. Adam dükkanına mal indiriyor, onu dükkanına indirene kadar trafik ekipleri gelip hemen ceza yazıyor. En fazla aracın duracağı süre 5 dakikadır hatta daha azdır çünkü toptancılar sürekli esnaflara mal verdikleri için zamanla yarışıyorlar ve durma süreleri çok kısa ama buna rağmen trafik ekiplerimiz aracı gördüğü anda uyarmadan hemen cezayı kesiyor. İnsanlar gerçekten bezmiş durumda bir ceza 690 TL civarında, her gün ceza yiyen esnaf, toptancı bu işi yapar mı? 2024 yılımız maalesef bu şekilde sıkıntılarla geçti” ifadelerini kullandı.
‘2024 yılında 55-60 esnafımız kepenk kapattı’
2024 yılında aylık ortalamada 5-6 tane kapanan noktaların olduğunu belirten Yalova Bakkallar, Büfeciler ve Tekel Bayileri Esnaf Odası Başkanı Sertan Şenol, “Toplamda 55-60 civarında noktamız kapandı. Kapananların yerine yeni açılanlar oluyordu genelde açılan nokta kapanandan fazla oluyordu ama bu sefer kapanan nokta açılandan fazla, kapanış daha fazla genel anlamda. Tüccar dediğin adam kendi sermayesiyle kendi işini kurup çalıştıran bir adam. Bir adam bu kadar eziyet gördüğünde bu işi niye yapsın? Ticareti neden yapsın? Teşvik zaten yok, devlet bir katkıda bulunmuyor. Faizler aldı başını gitti, krediyle işletmesini döndürmeye çalışanların da artık hareket alanı kalmadı, kredi faizleri aşırı yüksek. Ticaretin hiçbir esprisi kalmadı o yüzden insanlar ticaret yapmaktansa bir yere girip maaşlı çalışayım daha iyi diyor. Çoğu esnafımız bu yüzden kepenk kapatıyor ve rekabet şansı hiç yok. Sosyal medya üzerinden kamuoyuna yerel esnafımıza destek olun, küçük esnafımızdan alışveriş yapın diye çağrıda bulunuyorum, kampanyalar yapıyorum, duyurularda bulunuyorum. Yorumlar geliyor bizim mahallede bakkal yok nereden alayım, mahalle aralarında artık eskisi gibi bakkalda kalmadı. Yalova’da bakkal kültürü 5 seneye kalmaz biter maalesef. Ben her gittiğim bakkal esnafımıza kendilerini yenilemelerini, dükkanı temiz tutmalarını, rafların düzenine riayet etmelerini, fiyat kontrollerini yapmalarını bunları hiç aksatmamalarını söylüyorum. Çünkü küçük esnafımızda da mental yorgunluk var. Adam sabahın 7’sinde dükkanını açıyor gece 12’ye kadar dükkanda, çalışmaya hali kalmıyor, mesai çok uzun ve bunun karşılığı da bu rakamlar değil” diye konuştu.
‘2025 yılından umutlu değilim’
2024 yılının kendileri için iyi geçmediğini ve yeni yıldan da olumlu anlamda beklentilerinin olmadığını söyleyen Başkan Şenol, “Biz oda olarak sürekli Ankara’ya yazı yazıyoruz, büyük marketlerin sürekli açılmasının önüne geçin bu kadar rahat açmasınlar diye. Sadece 1 tane büyük firmanın 13 bin tane şubesi var Türkiye genelinde ve artık köylere kadar girdiler diyebiliriz. 2025 yılında da büyük marketler bu kadar rahat büyümeye ve şube açmaya devam ederse bizi bu yılda da büyük sıkıntılar bekliyor. Biz oda olarak bir şeyler düzelsin, küçük esnafımız rahat etsin diye uğraşıyoruz ancak bizim elimizde de çok fazla yetki yok. Hani gidip bir bakkalımıza destek olalım, dükkanına mal alalım gibi bir durumumuz yok, odamızın durumu bütçesi belli. Yarı özel yarı kurumsalız biz oda olarak. Odanın bütün masraflarını üyeden aldığın aidatlarla ödüyorsun, üyenin zaten durumu yok ki aidat ödesin. Burada çalışan personelin maaşı var sigortası var odanın belli başlı giderleri var. Benimde maaşım var ama ben maaş almıyorum neden çünkü odanın durumu belli. Biz burada amme hizmeti veriyoruz. Esnaflarımızın sıkıntılarını çözmek için onlarla beraber hareket ediyoruz, onlara yardımcı olmaya çalışıyoruz ve olacağız da. Faizler düşmeden işler düzelmez, piyasada sıcak para akmıyor, herkes kredi kartlarına yükleniyor. Kredi kartında 100 bin TL çekiyorsun 2 bin 500 TL’si zaten gidiyor, yüzde 8’de vergi, paranın 10 bin lirası gitti. Nakit dönmüyor piyasada. Lokantalara mal veriyorum eskiden kredi kartına yüzde 20, nakit yüzde 80’di şimdi tam tersi oldu. Para olmayınca herkes kartlara yükleniyor. Yeni yılda asgari ücrete zam gelince otomatik diğer bütün ürünlere zam gelecek, asgari ücretlinin aldığı maaş daha almadan bitti zaten. Bu işin içinden nasıl çıkılacak bilmiyorum” diyerek sözlerini noktaladı.
