Balkan Göçmenleri Kültür ve dayanışma derneğinde mart ayına kadar marteniçka yapımına hız kesmeden devam ediyor. Her gün marteniçka yapımı için bir araya gelen BALGÖÇ kadınları, bir araya gelip baharın gelişini, iyi dileklerle dileyip, bileklerinizde taşımanız için hız kesmeden bileklik üretmeye ve ürettikleri bileklikleri hediye etmeye devam ediyorlar. Yalova gazetesi olarak bizi kahvaltılarına davet eden Yalova BAL-GÖÇ kadınlarının marteniçka hikayelerini, Cemiyette Geziyoruz programı için anlattılar. 19 Şubat’ta cemrenin hava düşüşüyle Yalova da güneşli bir gün bizleri beklerken, baharın gelişi münasebetiyle bileklerimizi süsleyecek olan bu bilekliklerin hikayesini, kadınlarımızdan dinleyin.
“ 1 Mart'tan başlayarak martın sonuna kadar takılan, beyaz ve kırmızı yünden yapılan bir süstür. Baharın gelişi münasebetiyle geleneksel Baba Marta günleri başlar. Çok eskilere dayanan Baba Marta, Bulgaristan’a has bir gelenektir.”
Baharın gelişi her coğrafyada başka türlü kutlanır. Değişmeyen tek şey vardır, kışın sona ermesi, baharın gelmesi. Marteniçka takmak da baharın gelişini kutlayan, kutsayan bir Bulgar âdetidir. Eski bir pagan geleneğinin günümüze neredeyse hiç bozulmadan ulaşmış şeklidir.
Bir Bulgaristan geleneği olan Marteniçka, Her yıl 1 Mart günü kırmızı-beyaz renklerde olan bir bilekliğin bileklere takılmasıdır. Aslında Marteniçka sadece bileğe takılan bir bileklik değil aynı zamanda istenildiği takdir de yakalara da takılabilen bir simgedir. Yaklaşık 2 ya da 3 hafta kadar sonra meyve verecek bir ağaç için dilek tutularak asılmaktadır. Birçok hikâyesi olan Marteniçka 'nın gerçekçi olanı ise Bahar Ayının gelmesinin kutlanmasıdır. Marteniçka bilekliğe takıldığı gibi birde bazı kaynaklara göre çıkarılma zamanları vardır.Bu zamanlar ilk kırlangıç görüldüğünde olabilir.Ya da bir leylek kuşu, kimilerine göre bazen bu kuş martı da ya da turna da olabilir. Tarihi ile ilgili birçok söylentiler vardır.2 söylentilerden pek fazla inanılmayan şudur; Bir kış aylarından zamanın birin de, Bulgar erkekleri savaşa giderler. Erkeklere savaş ile ilgili bilgi vermek amacıyla "Savaşı kazanırsanız bir kuşun ayağına beyaz, eğer savaşı kaybederseniz siyah bir bez parçası bağlayın" derler. Savaşa giden Bulgar erkekleri, savaşı kazanırlar ve bir kuşun ayağına kanlı bir beyaz bez parçası bağlarlar. Bunu görenler, savaşı kazandıklarını ama çok kan kaybedildiğini anlarlar. Diğer bir rivayet ise şöyledir ki; Baba marta veyahut marta nine diye bilinen kişinin baharın gelişini simgelediğini ve bu nedenle bileklik takıldığını bilinir. Bulgarlarca bilinen ve biraz daha yaygın olan bu hikâye dolayısıyla, bu baharın geldiği dönemlerde (1 Mart günlerinde) insanlar birbirlerine çestita baba marta derler. Günümüzde bu Marteniçka geleneği hala devam etmekte olup, Uzun yıllar önce ülkemize göç eden Bulgaristan göçmenleri tarafından tamamen iyi niyetlerince bu geleneği sürdürmektedirler. Tamamen iyi niyetleriyle dememizin manası aslında biraz daha farklıdır. Bu farklılık, bu geleneğin temelinde birazda Hıristiyanlık diniyle ilgili bir kaç bağlantı olmasından kaynaklanıyor. Ama günümüzde bu gelenek, Sadece Baharın gelişini kutlamak maksadıyla olmakla beraber, dileklerimizi tutmamızı ve Marteniçka'nın dilek tutanların, ona inananların kötülüklerden koruduğu gibi aynı zamanda da şans getirdiği söylenmekte ve bilinmektedir.
Haber: Duygu Saral
